WSPÓLNE ROZLICZENIE W 2011

Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przewiduje zmiany, które wejdą w życie od dnia 1 stycznia 2011 r.

Na tle stosowania zasad odnoszacych się do osób samotnie wychowujących dzieci (art. 6 ust. 2-5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) dochodzi do licznych sporów interpretacyjnych pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, brak też jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie.

Przykładem wyroków korzystnych dla podatników jest prawomocne orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2007 r. oraz wyrok z dnia 25 lutego 2009 r. Odmienne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 29 grudnia 2008 r., który podzielił stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym aby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy mieć nie tylko określony stan cywilny ale również wychowywać samotnie dziecko.

Do opinii tej przychylił się również Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 30 czerwca 2009 r., uznając, iż skarżący (który nie jest związany z matką dziecka związkiem małżeńskim, ale z nią mieszka i razem z nią wychowuje ich wspólne dzieci) nie wychowywał samotnie dzieci. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, iż ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dziecka, nie zaś do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego.

W konsekwencji powyższego, koniecznym stało się aby zmiana doprecyzowała pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci”, w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci.

W tym celu zaproponowano połączenie dotychczasowych brzmień art. 6 ust. 4 i 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w jeden przepis, który precyzuje warunki korzystania z preferencji i jednocześnie pozwoli na odzwierciedlenie zamierzenia ustawodawcy dotyczącego samotnego wychowywania dzieci.
Ponadto nowelizacja wyeliminuje rozbieżności interpretacyjne, które pojawiają się zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowym.

W obowiązującym stanie prawnym, generalną regułę dotyczącą opodatkowania dochodów małżonków ustanawia art. 6 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiągniętych przez nich dochodów.

Przepisem szczególnym w stosunku do ww. jest ust. 2. Na jego podstawie małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków niektórych kwot; w tym przypadku podatek określa się dla obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.

Wniosek o wspólne opodatkowanie dochodów małżonków musi zostać wyrażony zarówno przez żonę jak i przez męża, z wyjątkiem wdów i wdowców.

Druga ze zmian dotyczących przepisów regulujących preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci przewiduje, że zasada ta będzie miała zastosowanie również do następnych lat podatkowych.

Jeżeli masz pytania dotyczące niniejszej informacji, napisz do mnie: ekspertax@gmail.com