WYKŁADNIA PROKONSTYTUCYJNA

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej, zwana ustawą o transparentności przewiduje obowiązek stosowania, w przypadku kilku możliwych sposobów wykładni przepisów podatkowych, wykładni prokonstytucyjnej, czyli takiej która najlepiej chronić będzie interesy podatnika.

Prokonstytucyjna wykładnia prawa (w tym przepisów ustawy) wymaga poszukiwania takiego rezultatu wykładni ustawy, by respektować wartości konstytucyjne uznał w wyroku z dnia 26 czerwca 2006 r. Wojewódzi Sąd Administracyjny w Poznaniu.

Organy podatkowe, mając wątpliwości co do konstytucyjności przepisów wykonawczych i ich zgodności z ustawą podatkową, powinny w trakcie postępowania podatkowego podjąć w tym zakresie stosowne działania prawne, a nie odsyłać podatnika - po zakończeniu postępowania administracyjnego - na drogę postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Sąd najzupełniej słusznie zgromił praktykę organów administracji podatkowej. Nie jest bowiem prawdą, że w polskim systemie prawnym organy te pozbawione są środków uzgodnienia swoich decyzji stosowania prawa z porządkiem konstytucyjnym. Prawdą jest natomiast, że od substratu osobowego tych organów wymaga to wykazywania innych postaw wobec prawa niż oportunistycznych - glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lutego 2002 roku, OSP 2003/2/17.

Skoro od lat - mimo jednoznacznej i druzgoczącej krytyki orzecznictwa sądowego i doktryny - ma miejsce ignorowanie przez urzędników obowiązku stosowania prokonstytucyjnej wykładni przepisów prawa na rzecz wykładni oportunistycznej najłatwiejszej w danym przypadku dla urzędnika, a szkolenia i dorobek teorii prawa okazały się niewystarczające by ten problem rozwiązać w codziennej pracy tysięcy urzędników, to uzasadniona jest proponowana ingerencja ustawodawcy w treść Kodeksu postępowania administracyjnego i Ordynacji podatkowej, by obowiązek stosowania wykładni prokonstytucyjnej był wyraźnie ustawowo nałożony. Tak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy o transparentności.

Przepis art. 120 Ordynacji podatkowej otrzyma następujace brzmienie:

§1. Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa, przestrzegając w procesie stosowania prawa zasady prokonstytucyjnej wykładni przepisów prawa.
§2. Organy podatkowe są zobowiązane wykładać i stosować przepisy prawa w sposób zapewniający realizację zasad konstytucyjnych oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych. W przypadku istnienia alternatywnych rezultatów wykładni przepisów prawa, organy podatkowe są zobowiązane do wyboru tego rezultatu wykładni przepisów, który najpełniej realizuje chronione konstytucyjnie prawa i obowiązki oraz postanowienia ratyfikowanych umów międzynarodowych.

Jeżeli masz pytania dotyczące niniejszej informacji, napisz do mnie: porachunki.podatkowe@gmail.com